Σάββατο 10 Μαΐου 2008


Β Α Σ Ι Κ Η Ο Μ Ι Λ Ι Α

(Που έγινε στις 8 Νοέμβρη 97 στο πρώτο κάλεσμα στους Λευκιμμιώτες στα Κρητικά στα πλαίσια της πρωτοβουλίας για μια ανεξάρτητη Κοινωνική Παρέμβαση.)


Αγαπητοί Λευκιμμιώτες καλωσορίσατε.
Απευθυνόμενος σε όλους σας στην πρώτη επιστολή μου, είχα πει πως τυχόν αστοχία στους στόχους μου, δεν θα αποτελούσε άλλοθι για εφησυχασμό και επανάπαυσή μου. Πόσο μάλλον τώρα, που ένας απολογισμός καταγράφει και σημαντικές επιτυχίες. Πέρα απ’ την ευκαιρία και την τιμή που είχα να γνωρίσω αρκετούς από εσάς, να ακούσω τις σκέψεις και τις αγωνίες σας, διαπίστωσα ότι διαθέτουμε τεράστιο απόθεμα έμψυχου υλικού. Οι δύο ανοιχτές επιστολές μου έτυχαν μιας ανέλπιστης ευρύτατης αποδοχής και ίσως για πρώτη φορά και σε τέτοιο βαθμό ράγισαν το συμπαγές τοίχος της κομματικής πόλωσης, των ιδεολογικών αγκυλώσεων και των κοινωνικών αντιθέσεων. Πέτυχαν ακόμη οι επιστολές μου να αναβαθμίσουν τον υπεραπλουστευμένο προβληματισμό γύρω από την ύδρευση και την αποχέτευση, για να αρχίσουμε επί τέλους να συζητάμε τα δομικά προβλήματα της Λευκιμμαϊκής κοινωνίας που αναστέλλουν την πρόοδο σε όλους τους τομείς, σε θέματα δηλαδή που αποτελούν την ρίζα του κακού, για να ξεφύγουμε απ’ το σύμπτωμα ή την κορυφή του παγόβουνου που λέγεται ύδρευση, σκουπίδια, αποχέτευση. Μιλάμε πλέον για έλλειψη Μελλοντικού σχεδιασμού, για απουσία ενεργών πολιτών, για κατεστραμμένη κοινωνική δομή, για καταχθόνια μοντέλα ανάπτυξης, για τρόπους συγκράτησης των νέων στον τόπο μας, για δίκαιη κατανομή των ωφελημάτων της μελλοντικής μας ανάπτυξης και τόσα άλλα πολύ σημαντικά πράγματα, που έμεναν στην αφάνεια υπό το άγχος της κάλυψης βασικών βιοτικών αναγκών όπως η ύδρευση και η αποχέτευση, αλλά και λόγω των παραταξιακών αναγκών επιβίωσης ή επικράτησης.
Σ’ αυτό βέβαια που οι επιστολές μου απέτυχαν, είναι η άσκηση ικανής πίεσης στους υποψηφίους των Δημοτικών εκλογών, για δέσμευσή τους στην υλοποίηση, τουλάχιστον, της κεντρικής ιδέας – κλειδί, για μια Διακοινωνική Επιτροπή. Από καμία παράταξη δεν έλαβα μια απάντηση, ούτε καν αρνητική, παρά μόνον προφορικές ατεκμηρίωτες απόψεις στελεχών του τύπου : «Ιδανικά αυτά που ζητάς, αλλά δεν γίνονται» ή «Όλα όσα λες μπορούν να γίνουν μέσα απ’ το Δημοτικό Συμβούλιο» ή «Στην Επιτροπή που λες η παράταξή μας θα είχε ελάχιστους εκπροσώπους», ή «Τώρα είναι ώρα αναμέτρησης. Αυτά θα τα συζητήσουμε μετά».
Συγνώμη αδέλφια, μα οφείλω να σας πω ότι έμεινα με το παράπονο. Τόση δουλειά έκανα, δικαιούμουνα τουλάχιστον μια απάντηση. Και δεν θα είχα λόγο να εκφράσω εδώ το παράπονό μου αν απ’ αυτό δεν αναδεικνύεται το σοβαρό και κοινό για όλους ερώτημα: «Τι περισσότερο θα’ πρεπε να κάνει ο κάθε απλός πολίτης, πόσο δυνατότερα να φωνάξει για να τον ακούσουνε, να τον προσέξουνε, να του δώσουν λίγη σημασία;».
Ακόμη άστοχα περίμενα να δουν οι υποψήφιοι τις επιστολές μου και κυρίως την πλατειά αποδοχή τους, σαν ανέλπιστο δώρο και σαν όχημα στον δρόμο τους για την νίκη, αφού με την αποδοχή της πρότασης μου θα έπαιρναν περισσότερους ψήφους. Αντ’ αυτού ψάχνανε να βρούνε δικαιολογίες και να πείσουν πρώτα τους εαυτούς τους, για την αδράνειά τους. Τους κατανοώ. Είναι παροιμιώδεις άλλωστε η αδυναμία όσων μιλούν απ’ το μπαλκόνι, να διακρίνουν τι λένε οι από κάτω.
Τέλος άστοχα ήλπιζα ότι κάποιοι από εσάς θα δηλώνατε ευθέως και δημόσια ότι θα ψηφίζατε τον υποψήφιο που θα δεσμεύονταν στην κεντρική μου πρόταση δημιουργίας μιας Διακοινωνικής Επιτροπής για την αντιμετώπιση κορυφαίων προβλημάτων.
Δεν ρίχνω ευθύνη σε κανέναν αφού ξέρω να επωμίζομαι πρώτα τις δικές μου ευθύνες και να αναζητώ τις δικές μου αδυναμίες. Αν όμως αυτές οι δύο επιστολές ήταν , όπως πολλοί είπατε, μια σταγόνα ελπίδας για τη Λευκίμμη, τότε εύχομαι σύντομα να μπορούμε να πούμε ότι ήταν η αρχή μιάς γιγάντιας προσπάθειας όλων των Λευκιμμιωτών για όσα όμορφα πράγματα θα κάνουμε στη συνέχεια. Με δεδομένο ότι το περιεχόμενο των επιστολών και τα θέματα που εκεί τέθηκαν, έγιναν αντικείμενο ευρύτατου προβληματισμού και συζητήσεων από όλους και ότι κανείς δεν είχε επιχειρήματα εναντίον τους, ενώ το πνεύμα τους όλοι το αποδέχτηκαν, μπορώ να στηρίξω την βεβαιότητα ότι στο μέλλον ΟΛΟΙ θα συνεργαστούμε για το καλό του τόπου, αφού στο τέλος της γραφής αυτό είναι το συμφέρον και η επιθυμία μας.
Στο σημείο αυτό, αγαπητοί πατριώτες, ζητάω την προσοχή σας για να παρακολουθήσετε μαζί μου δύο συλλογισμούς μεγάλης σημασίας :
1) Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν αντιθέσεις Οικονομικές, Ιδεολογικές, Αισθητικές, Ηθικές, Θρησκευτικές κ.λ.π. όπως ακριβώς είναι και η δική μας κοινωνία. Τα θεσμοθετημένα όργανα ( Κόμματα, Παρατάξεις, Πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις) καλούνται να εκφράσουν αυτές τις αντιθέσεις στα πλαίσια των κανόνων της Δημοκρατίας. Γιαυτό τα Κόμματα και οι Παρατάξεις κ.λ.π. είναι ΑΝΑΓΚΑΙΑ και ο ρόλος τους απόλυτα σεβαστός και επιθυμητός. Επειδή όμως αυτοί οι φορείς στηρίζουν την ύπαρξή τους στις αντιθέσεις μας, είναι φυσικό, όχι μόνον να μην ενδιαφέρονται για την ανάδειξη των κοινών μας στόχων, αλλά συνήθως να υποθάλπουν αυτές τις αντιθέσεις, αφού είναι ολοφάνερο πως αν εξέλειπαν αυτές οι αντιθέσεις, τότε και οι φορείς που τις εκφράζουν δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης. Αυτή η εγγενής αδυναμία των θεσμοθετημένων οργάνων, το ότι δηλαδή στηρίζονται στις αντιθέσεις μας, εξηγεί και τα φαινόμενα φανατισμού, πόλωσης, και αντιπαλότητας που διαφαίνονται έντονα και στη δική μας κοινωνία.
2) Στο ήδη υπάρχον θεσμοθετημένο μας πλαίσιο, την ευθύνη για την πορεία του τόπου να επωμίζονται μια χούφτα αιρετοί, τους οποίους η δική μας ψήφος ανέδειξε. Κάποιοι ομοϊδεάτες γύρω τους παρακολουθούν αμέτοχοι τις επιδόσεις των ολίγων στους οποίους έχουμε όλοι φορτώσει τις ευθύνες, κάποιοι τρίτοι, σίγουρα οι περισσότεροι, μέμφονται και λοιδορούν τους πρώτους, αμφισβητώντας την αξία, την ικανότητα ή τις αρχές αυτών που μας κυβερνάνε, λες και όταν δεν τα καταφέρνουν οι μόνοι υπεύθυνοι είναι οι κυβερνήτες, ενώ εμείς οι υπόλοιποι δεν έχουμε καμιά ευθύνη και το μόνο μέσον που έχουμε να ελέγχουμε την πορεία των κυβερνώντων και γενικότερα της πορείας του τόπου είναι η ψήφος μας κάθε 4 χρόνια.
Οι δύο αυτές παρατηρήσεις αποκαλύπτουν, όχι μόνον μια αδυναμία κι ένα ουσιαστικό κενό στο θεσμικό μας πλαίσιο, αλλά και την ανάγκη δημιουργίας ενός θεσμοθετημένου οργάνου, ενός Διακομματικού, Διαπαραταξιακού, Διακοινωνικού φορέα δημιουργίας και έκφρασης, ο οποίος με απόλυτο σεβασμό στον ρόλο των άλλων φορέων και σε συνεργασία μαζί τους, θα φέρει στο προσκήνιο το τεράστιο κι ανεκμετάλλευτο δυναμικό των ενεργών πολιτών. Ενός φορέα που θα στηρίζεται στον κοινό παρονομαστή των επι μέρους συμφερόντων, θα αποκαλύπτει τις Γέφυρες πού μας ενώνουν, θα σμικρύνει τα χάσματα που μας χωρίζουν και θα συμβάλλει στην κοινωνική συνοχή. Κατά την ταπεινή μου άποψη, η δημιουργία ενός τέτοιου φορέα, είναι απολύτως αναγκαία στην περιοχή μας, αν θέλουμε να γνωρίσουμε μια γρήγορη, ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη. Σ’ ετούτη την μεγάλης σημασίας συνάντηση, όλοι περιμένουμε να μην μείνει μια στιγμιαία αναλαμπή, αλλά να γίνει η βάση εκτόξευσης της δημιουργικής δράσης όλων των Λευκιμμιωτών, προς όφελος και του τελευταίου Δημότη. Από τις συζητήσεις που είχα συμπέρανα ότι κανείς δεν είναι ικανοποιημένος με την κατάσταση. Βεβαιώθηκα ότι όλοι θέλουν να συμβάλουν στην προσπάθεια για την ανέλιξη του τόπου. Αναγνώρισα τις αιτίες για τις οποίες αυτή η συμβολή του καθενός μας είναι από ελάχιστη έως μηδενική για τους περισσότερους. Διέκρινα ακόμη τα περιθώρια και την απέραντη προοπτική που έχει μια προσπάθεια σαν κι αυτή που ξεκινάμε σήμερα. Είδα όμως και την βαθιά απογοήτευση πολλών και το θλιβερό φαινόμενο όλοι να κατηγορούν όλους, βγάζοντας τους εαυτούς τους απ’ έξω. Σηκωθείτε αδέλφια. αν όλοι ξέρετε πόσο πανίσχυρο είναι το κοινωνικό πλαίσιο στην διαμόρφωση των ικανοτήτων και της ευτυχίας του κάθε ανθρώπου, η ιστορία έδειξε με πολλά παραδείγματα, την παντοδυναμία του απλού ανθρώπου να επηρεάσει και να βελτιώσει καθοριστικά την πορεία και τους όρους της κοινωνίας μέσα στην οποία βρίσκεται. Όλοι μαζί θα πορευτούμε στον δύσκολο αυτό δρόμο για την βελτίωση των συνθηκών της ζωής μας και την ανάπτυξη του πολιτισμού μας. Σήμερα κάνουμε την αρχή, εμπεδώνοντας την πεποίθηση ότι ετούτη η ελεύθερη, ανεξάρτητη και αδέσμευτη κίνηση, έχει σαφώς προσδιορισμένο ρόλο και απόλυτα διακριτέο από τον ρόλο των θεσμοθετημένων οργάνων της πολιτείας μας. Η δική μας παρέμβαση σε καμία περίπτωση δεν θα υποκαταστήσει ούτε τα κόμματα, ούτε τις ιδεολογίες, ούτε τις θρησκείες, αλλά και δεν θα αμφισβητήσει την αναγκαιότητα ύπαρξης και άλλων πρωτοβουλιών. Αντιθέτως μάλιστα θα ευνοήσει την ύπαρξη και άλλων πρωτοβουλιών, αφού ο χειρότερος αντίπαλός μας είναι το τέλμα, η ανυπαρξία οιασδήποτε πρωτοβουλίας. Η δική μας πρωτοβουλία θα λειτουργήσει συμπληρωματικά, καλύπτοντας τα κενά, όπως αυτά επιβεβαιώνει η δεινή κατάσταση του τόπου. Δεν θα αντιπαλέψουμε, αλλ’ αντίθετα θα βοηθήσουμε τα θεσμοθετημένα όργανα να εκπληρώσουν την αποστολή τους, έως τον βαθμό που η δική μας παρέμβαση, να είναι πλέον περιττή. Είμαι βέβαιος ότι μόνον μ’ αυτή την συλλογιστική, και μ’ αυτό το πνεύμα , στο μέλλον όλοι οι φορείς θα πεισθούν, θα συνεργαστούν και θα διαθέσουν για την επίτευξη του ύψιστου σκοπού μας, τα πιο ικανά τους στελέχη. Σήμερα οφείλουμε όλοι να αντιληφθούμε την αναγκαιότητα για πλατειά αποδοχή και συναίνεση, μα κυρίως για συμμετοχή όλων στην προσπάθεια προώθησης του σοβαρότατου ζητήματος για γρήγορη ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη στον τόπο μας. Οφείλουμε όλοι μας σύντομα να αναγνωρίσουμε την εγγενή αδυναμία των υπαρχόντων φορέων να ανταποκριθούν σ’ αυτό το αίτημα.
Ταυτόχρονα όμως πρέπει να ξέρουμε πως προτιμώντας μια αργοπορημένη έστω αλλά σωστή απόφαση, στην οποία όλοι είναι σύμφωνοι, από μια γρήγορη και λαθεμένη, αύριο κιόλας θα αρχίσουμε να το κάνουμε πράξη, καταργώντας πάθη και εμμονές που μας χωρίζουν και βρίσκοντας όλα όσα μας ενώνουν θα εφαρμόσουμε το σύστημα Κοινής συναίνεσης στη λήψη αποφάσεων. ¨όλοι μαζί με επιμονή και μεθοδικότητα, θα συμβάλουμε καθένας με την δύναμή του ώστε να στηθεί ένας κοινωνικός μηχανισμός στον οποίο η Λευκίμμη θα στηρίξει σε μεγάλο βαθμό την πορεία της στο μέλλον. Μιλάω για έναν μηχανισμό που θα αξιοποιεί όλο το ανθρώπινο δυναμικό μας, ένα μηχανισμό που θα δίνει σε όλους ανεξαιρέτως την δυνατότητα συμμετοχής και προσφοράς, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ικανότητες, τις δυνατότητες και πάντα σύμφωνα με την βούλησή του, ενώ όλοι και κυρίως οι πιο αδύναμοι θ’ απολαμβάνουν τα ευεργετήματα της λειτουργίας του. Γι αυτό σας λέω, χωρίς να απαιτώ να εγκαταλείψετε, ούτε το κόμμα, ούτε την ιδεολογική σας ομπρέλα, ούτε την πίστη σας, να παραβλέψουμε για λίγο τις διαφορές και τις αντιπαλότητες που μας χωρίζουν. Αυτές υπάρχουν έτσι κι αλλιώς. Ας ψάξουμε όμως λίγο και γι αυτά που μας ενώνουν. Οι ελπίδες, τα όνειρα, οι ανάγκες, οι πόθοι και οι ανασφάλειες, κατά βάθος είναι κοινά σε όλους, ενώ μόνο η βιτρίνα διαφέρει στον καθένα μας. Ας βγάλουμε τις διόπτρες, ας ανοίξουμε τις καρδιές, ας ξεβουλώσουμε τα’ αυτιά μας για ν’ αφουγκραστούμε την ψυχούλα του κάθε συμπολίτη μας αλλά και να διακρίνουμε τα δικά μας λάθη. Θα δούμε τότε την έρημο της μοναξιάς μας να γίνεται μελίσσι δημιουργικής συνεργασίας. Από σήμερα κιόλας θ’ αρχίσουμε ν’ αντιλαμβανόμαστε ότι και ο πιο ταπεινός συμπολίτης μας έχει πολύ περισσότερα να δώσει απ’ αυτά που με μια επιπόλαιη ματιά μπορούμε να αντιληφθούμε. Ο πιο φαινομενικά αδύναμος συμπολίτης μας είναι σίγουρα φορέας ελπίδων, ονείρων και δυνατοτήτων, που οι συγκυρίες δεν άφησαν να εκδηλωθούν. Μήπως λιγότερο ή περισσότερο το ίδιο δεν συμβαίνει με όλους μας ; Μήπως όλοι μας δεν είχαμε κάποια όνειρα και φιλοδοξίες, κάποια μύχια μεράκια, που τελικά ματαιώθηκαν ή διαψεύστηκαν, όχι μόνον από δικές μας αδυναμίες αλλά και από αδυναμίες της κοινωνικής δομής την οποία βιώνουμε; Αν συνέβαινε διαφορετικά, πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε την γενικευμένη ματαιοδοξία κι απραξία που μας διακατέχει; Οι παλιότεροι όμως γνωρίζουν καλά πώς μετά από μία διάψευση ή μία αποτυχία υπάρχουν δύο δρόμοι : Ο ένας είναι η συνέχιση της προσπάθειας με νέα ορμή και διαφορετική μέθοδο, με αυτοβελτίωση ή και αναθεώρηση του στόχου ακόμα. Ο άλλος δρόμος η παραίτηση και η μετάθεση της ευθύνης στους άλλους, στο σύστημα, την κυβέρνηση, την Παγκοσμιοποίηση κ.λ.π.
Αυτή η λύση οδηγεί νομοτελειακά, σε παντελή έλλειψη ενδιαφέροντος, στον εκμηδενισμό του ρόλου και της σημασίας του καθενός μας, που με την σειρά του οδηγεί στην απελπισία την απόγνωση το χάος, πηγάδι απύθμενο που όποιος πέσει μέσα μοιάζει να μην έχει σωτηρία. Όσοι το αντιλαμβάνονται αυτό, κατανοούν τώρα και το γιατί χρησιμοποιώ συνήθως σαν κατακλείδα των συναπαντημάτων μου, το αισιόδοξο μήνυμα : ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ . Ας μη θεωρηθεί εδώ λαθεμένα ότι έχω στο μυαλό μου μόνο μία κάποια κατηγορία ή τάξη συμπολιτών μου. Κάθε Λευκιμιώτης, ισχυρός ή αδύναμος, πλούσιος ή φτωχός, είναι κομμάτι του ίδιου μας του εαυτού. Η μοίρα του είναι συνδεμένη με την μοίρα όλων των άλλων και η συμπεριφορά του καθενός δεν μπορεί να θεωρείται αποκλειστικό αποτέλεσμα ατομικής ευθύνης. Έχει επίδραση σε όλη την κοινωνία, άρα είναι υπόθεση και συλλογικής ευθύνης. Γι αυτό και όσοι νομίζουν ότι είναι βολεμένοι, ότι «πιάσανε την καλή» και δεν έχουν λόγο να ανησυχούν για τις πληγές του τόπου, κι αυτοί που έμαθαν να λειτουργούν με γνώμονα την παρεξηγημένη έννοια του ρητού : «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» σύντομα, όχι απλά θα πεισθούν, αλλά θα έχουν και την ευκαιρία να αντικαταστήσουν το «κοιτάω την πάρτη μου» με το «ο ένας για όλους και όλοι για τον καθένα». Γιατί όταν χαθεί το πλήρωμα, τότε και η μοίρα του καπετάνιου είναι προδιαγραμμένη. Σύντομα θα καταλάβουν ότι όπως είναι παράλογο να διανοηθούν το χτίσιμο ενός παλατιού στο κέντρο μιας παραγκούπολης, το ίδιο παράλογο είναι να ελπίζουν στην ατομική αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους, μένοντας απαθείς απέναντι στα προβλήματα του τόπου τους, αφού θα λείπει το νόημα στη ζωή τους, θα λείπει η ουσία της ύπαρξής τους. Η μιζέρια, η αδικία, η φτώχεια, η ανισότητα, δεν είναι βέλη μιας κατεύθυνσης αλλά δηλητήρια που ύπουλα και ανεπαίσθητα νεκρώνουν τις ρίζες της ζωής και της ευημερίας όλων μας. Γι αυτό όλοι μαζί θα παλέψουμε και ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ.
Αδέλφια Λευκιμμιώτες. Αν όσα προείπα περί ατομικού και κοινωνικού συμφέροντος, καθώς και αυτά περί ατομικής και κοινωνικής ευθύνης, ξεσκεπάζουν μια τραγική πραγματικότητα κι ένα ουσιαστικό κενό στον ηθικό μας κώδικα, άλλο τόσο επισημαίνουν την ανάγκη οριοθέτησης του όλου πλαισίου ηθικών αρχών, μέσα στο οποίο πρέπει να κινηθούμε στο μέλλον. Τις ξεχασμένες και για πολλούς, νέους κυρίως, περιφρονημένες αυτές αξίες, που όσο ψαχνόμαστε, τόσο διαπιστώνουμε ότι έχουν βαθιές ρίζες και στην Αρχαιοελληνική και στην Χριστιανική παράδοση αυτού του τόπου, πάνω στον οποίο εμείς σήμερα κινούμαστε κι αναπνέουμε σαν αγνώμονες εκτιμητές μιας τεράστιας προγονικής κληρονομιάς, που παρά τα όσα ελαττώματα και τις αδυναμίες της, είναι αυτή που κινεί τον τροχό της Ιστορίας και στις μέρες μας, αυτές ακριβώς τις αξίες εμείς θα κάνουμε προμετωπίδα μας και καμάρι μας. Σε αυτές θα στηριχθούμε για να συμβάλλουμε αποφασιστικά στην ανέλιξη αυτού του τόπου, πάντα σε συνάρτηση με την ανέλιξη του κάθε Λευκιμμιώτη ξεχωριστά. Αυτές τις αξίες θα προβάλλουμε, όχι μόνο τοπικά αλλά (γιατί όχι) και παγκόσμια. Αυτές τις αξίες θα έχουμε και στους λόγους και στα έργα μας, σαν μοναδικό μας όπλο κατά της ευτέλειας και της μετριότητας.
Ξεκινώντας να γράφω τούτη την εισήγηση, είχα στο μυαλό μου δύο στόχους: Ο ένας ήταν να δώσω ένα – στοιχειώδες έστω – πλαίσιο αρχών, μέσα στο οποίο πρέπει να κινηθούμε. Ο άλλος στόχος είναι να σας παρουσιάσω μία, πρακτικής φύσεως, ιδέα-πρόταση, με την οποία θεωρώ ότι μπορούμε να πετύχουμε τον στόχο μας, που είναι η ορθολογική, γρήγορη, ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη της Λευκίμμης.
Το ζητούμενο αυτή την στιγμή δεν είναι να βρούμε την χαμένη Ατλαντίδα, αλλά να βρούμε το νήμα της Αριάδνης, να κάνουμε την αρχή. Φυσικά δεν θέλω να φύγετε από εδώ φορτισμένοι συναισθηματικά και καταπονημένοι πνευματικά και σωματικά, χωρίς να ξέρετε τι να κάνετε κι από πού ν’ αρχίσετε, αν και αυτά τα πράγματα θέλουν αυτενέργεια, διάλογο και συνεργασία. Για τον εαυτό μου προτιμώ τον ρόλο του εμψυχωτή και καθόλου τον ρόλο του παντογνώστη καθοδηγητή. Σκέφτομαι λοιπόν πως κανείς από εσάς που ήλθατε σ’ ετούτη τη συνάντηση, αλλά και κανείς απ’ αυτούς που δεν ήλθαν, δεν πιστεύει ότι το έργο ανόρθωσης του τόπου θα μπορούσε να το επωμισθεί μία οργάνωση με αντικείμενο την κατάδειξη των προβλημάτων, την ανάθεση ευθυνών, την καταγγελία παραλείψεων ή παρανομιών, την αντιπαράθεση, την κόντρα, την αντιπαλότητα. Ούτε θα μπορούσα να φαντασθώ ότι πιστεύει κανείς, πως το βάρος του προβλήματος μπορεί να σηκώσει ένας σύλλογος, που θα διοργανώνει συναυλίες, θα μετέχει στα πανηγύρια και στις επετείους, ένας σύλλογος με τον γνωστό περιορισμένο ρόλο, με την προδιαγραμμένη φθίνουσα πορεία, όπως μέχρι τώρα, πολλές φορές, έχουμε ξαναδεί. Γι αυτό θα σας προτείνω κάτι πολύ ουσιαστικότερο, ευρύτερης σημασίας και εμβέλειας, που στοχεύει ψηλά και στο μέλλον. Σκέφτηκα ότι αυτό το κάτι, πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές του μέλλοντος, όπως ο ποιητής Γεφτουσένκο προσδιόρισε στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα, να διαθέτει δηλαδή τις αρετές και των δύο συστημάτων, χωρίς τα ελαττώματά τους. Αυτό λοιπόν το κάτι, στην δική μας περίπτωση, πρέπει να έχει γερή οικονομική υπόσταση, να μην στηρίζεται ούτε σε συνδρομές, ούτε σε κουπόνια, ούτε σε δωρεές, ούτε σε ελεημοσύνες, αν και τίποτε απ’ αυτά δεν πρέπει να αποκλείονται. Αυτό το κάτι πρέπει όχι απλώς να στηρίζεται σε μία κερδοφόρα οικονομική δραστηριότητα, αλλά σε ένα διευρυμένο δίκτυο δραστηριοτήτων, που κάθε μία απ’ αυτές τις δραστηριότητες να αποτελεί μία οικονομικά αυτάρκη και κερδοφόρα παραγωγική μονάδα. Έτσι και ευρύ ορίζοντα παρέμβασης θα έχει και περισσότερο σταθερό, με μικρότερους κινδύνους θα καταστεί και θα διαθέτει αυτονομία και αυτάρκεια σε σημαντικό βαθμό. Θέλω όμως αυτό το κάτι να μην ταυτίζεται και να μην μπερδεύει το οικονομικό συμφέρον με το κοινωνικό, ή το περιβαλλοντικό ή το ανθρωπιστικό, ή το πολιτιστικό όφελος, αλλά να χρησιμοποιεί το πρώτο προς εξυπηρέτηση των άλλων, να στηρίζεται σε παραγωγικές, κερδοφόρες και ωφέλιμες για τον τόπο δραστηριότητες και να στηρίζει άλλες, πού να είναι μεν απαραίτητες, αλλά λόγω της φύσης τους δεν μπορούν να είναι οικονομικά ανταποδοτικές, ή άμεσα συμφέρουσες. Έτσι κατέληξα στην Αναπτυξιακή Εταιρία Λευκίμμης Α.Ε. που είναι μία Ανώνυμη Εταιρία Λαϊκής Βάσης, όχι όπως αυτές που μέχρι σήμερα γνωρίζουμε, όχι μία Α.Ε. στην οποία θα μετέχουν μόνο όσοι θέλουν και μπορούν, αλλά και όσοι θέλουν μα δεν μπορούν. Προσβλέπω σε μία Α.Ε. με διευρυμένο πλαίσιο δραστηριοτήτων, σαφώς οροθετημένο πλαίσιο αρχών και σύγχρονο πλαίσιο μεθόδων επίτευξης των στόχων της. Μία Α.Ε. που δεν θα ικανοποιεί μόνον τις ανάγκες των εργαζομένων σ’ αυτήν ή ενός τμήματος του πληθυσμού που θα μπορούσε να πάρει μετοχές, αλλά να βελτιώνει την ποιότητα ζωής και φυσικά την οικονομία κάθε Λευκιμμιώτη, με ιδιαίτερη ευαισθησία και έμφαση στο ασθενέστερο τμήμα του πληθυσμού, με στόχο το κλείσιμο της ψαλίδας μεταξύ προνομιούχων και ασθενέστερων. Οραματίζομαι μία Α.Ε. της οποίας το οργανόγραμμα, η στελέχωση και ο εξοπλισμός θα είναι αντάξιος του ρόλου της και εφάμιλλος των πιο σύγχρονων και πετυχημένων επιχειρήσεων. Οτιδήποτε προοδευτικό και έξυπνο μπορεί να σκεφτεί κανείς για το καλό αυτού του τόπου, όπως μονάδες εναλλακτικού τουρισμού, μουσεία, εκδόσεις εντύπων και βιβλίων, πρότυπα σχολεία, επιστημονικά συνέδρια, παραγωγικές μονάδες στον πρωτογενή ή δευτερογενή τομέα, αθλητικά σωματεία, θεατρικές μονάδες ή καλλιτεχνικά σύνολα, περιβαλλοντικές προσπάθειες, ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες, εγγειοβελτιωτικά έργα, διαχείριση απορριμμάτων, ανακύκλωση πρώτων υλών, ταμείο υποστήριξης συλλογικών ή ιδιωτικών πρωτοβουλιών που κρίνονται ευεργετικές για το σύνολο, τράπεζα των φτωχών, όπως και χίλια δυο άλλα, θα μπορούσαν είτε να υπάγονται κατ’ ευθείαν στο πεδίο δραστηριότητας της Α.Ε. είτε να στηρίζονται οικονομικά απ’ αυτήν, ενώ και στις δύο περιπτώσεις μπορούν να λειτουργούν σε μία ορθολογική οικονομική βάση, με σύγχρονη οργάνωση και επιχειρησιακή αντίληψη. Μπορεί και πρέπει η Α.Ε.Λ. να γίνει ο βασικός μοχλός σωστής και ανθρώπινης ανάπτυξης του τόπου και ο έγκυρος φορέας υλοποίησης όλων των ευγενών οραμάτων των συμπολιτών μας. Πιστεύω πως η δημιουργία της Α.Ε.Λ. που περιέγραψα θα ανοίξει απέραντους ορίζοντες για την Λευκίμμη και θα καταδείξει δυνατότητες που πολύ δύσκολα μπορεί κανείς από τώρα να αντιληφθεί. Το σίγουρο είναι πως η εξ’ αρχής οργάνωση, το πρώτο στήσιμο μιας σοβαρής επιχείρησης σαν κι αυτήν, είναι έργο εξειδικευμένων επιστημόνων, που σήμερα συνεργάζονται με άλλους επιστήμονες συναφών ειδικοτήτων, σε γραφεία οργάνωσης επιχειρήσεων. Αυτούς οφείλουμε να αναζητήσουμε. Εδώ δεν ωφελούν οι δια βοής βιαστικές αποφάσεις. Χρειάζεται πλατιά συζήτηση με όλους. Χρειάζεται χρόνος και συλλογική προσπάθεια. Όταν ολοκληρωθεί αυτή η φάση, που είναι και η πιο δύσκολη για να μπει το νερό στ’ αυλάκι, θα έχουμε πάρει σημαντικές αποφάσεις και θα έχουμε κάνει σημαντικό έργο, που μπορεί να διαφέρει ριζικά από όσα εγώ πρότεινα, θα είναι όμως στη σωστή κατεύθυνση και κυρίως θα έχει την συναίνεση όλων των Λευκιμμαίων. Σκέψη, διάλογος χωρίς φραγμούς, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς εμπάθειες και κυρίως προσπάθεια με εμμονή στον κοινό μας στόχο. Από κει και πέρα ΚΑΙ λεφτά εκκίνησης θα βρούμε, ΚΑΙ το καλύτερο καταστατικό λειτουργίας θα φτιάξουμε, ΚΑΙ σε ένα οργανόγραμμα εργασίας που μας βολεύει θα κατασταλάξουμε, ΚΑΙ στο μεγάλο ζήτημα του μελλοντικού σχεδιασμού για τον τόπο μας θα προχωρήσουμε, ΚΑΙ εκατό φορές περισσότερες ιδέες θα υλοποιήσουμε, ΚΑΙ την στήριξη απ’ τις Αρχές του τόπου και της πολιτείας και του κόσμου όλου θα πετύχουμε.
Αδέλφια Λευκιμμιώτες. Στο αδιέξοδο τούτης της χρονικής στιγμής, όπου η μικρή μας κοινωνία μοιάζει αποδιοργανωμένη, κατακερματισμένη, πελαγωμένη στις αντιθέσεις και τα προβλήματά της, ανήμπορη να διακρίνει ένα κοινό όραμα μέσα από συλλογικές διαδικασίες, παλλαϊκή συμμετοχή και στήριξη, σε μια εποχή όπου το μόνο που φαίνεται να προχωράει είναι ένας νεφελώδης κεντρικός σχεδιασμός για μια πρόοδο αμφίβολη, αβέβαιη και ίσως αντίστροφη, σε μια εποχή ευημερίας των φορέων, των συστημάτων, των οργανισμών, των εταιριών, των κρατών, αλλά όχι των ανθρώπων και των πολιτών, όλοι όσοι ενδιαφέρονται για μια πρόοδο με ουσία και νόημα σε τούτο τον τόπο, καλούμαστε τώρα να εργαστούμε με ανοιχτά χαρτιά, με ανοιχτή καρδιά και συλλογική αντίληψη, για μια ανάπτυξη δίκαιη, μια ουσιαστική ανάπτυξη όλων των Λευκιμμαίων, μια γρήγορη ανάπτυξη στηριζόμενη στις δικές μας δυνάμεις, στους δικούς μας πόρους, σ’ εμάς τους ίδιους, με αβίαστη συμμετοχή, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς καταναγκασμούς ή εκβιαστικά διλήμματα, μια ανάπτυξη βασισμένη στην ελεύθερη κρίση, βούληση και προσπάθεια του κάθε πολίτη. Με αυτά τα ποιοτικά χαραχτηριστικά θα μπορούμε σύντομα να πείσουμε τους πάντες ότι και το συμφέρον του οικονομικά ισχυρού, με περιορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί πράγματι να είναι και συμφέρον του οικονομικά ασθενέστερου, αλλά και το συμφέρον του τελευταίου Λευκιμμιώτη είναι συμφέρον όλων. Τέλος, σε μια εποχή ευημερίας των αριθμών, των μαζικών οικονομικών δεικτών, των μεγάλων λόγων ενώπιον πολυπληθών συγκεντρώσεων, των μεγάλων Δημόσιων έργων υποδομής και των επιβλητικών εξουσιαστικών συμβόλων, που όλα μαζί τείνουν να εκμηδενίσουν το άτομο και τη σημασία του κάθε ανθρώπου, εμείς καλούμαστε να δούμε με τα μάτια του ποιητή Μαγιακόφσκυ, που μπορούσαν να διακρίνουν πίσω από κάθε παράθυρο ουρανοξύστη της Ν.Υόρκης, το προσωπικό δράμα του κάθε Αμερικανού πολίτη. Έτσι κι εμείς καλούμαστε να αξιολογήσουμε την πρόοδο και τον πολιτισμό μας απ’ το επίπεδο και το συναίσθημα του κάθε φουκαρά συνδημότη μας. Στο εξής θα μιλάμε και θα προσπαθούμε για μια ανάπτυξη ανθρωπομετρική, στα πλαίσια του Μικρού και Όμορφου που αποτελεί κύριο χαραχτηριστικό της Ελληνικής μας παράδοσης και το οποίο πολύ εύστοχα περιέγραψε ο πρώην σύμβουλος της UNESCO Γερμανός οικονομολόγος SHUMAHER, στο βιβλίο του «Το Μικρό είναι Όμορφο». Έννοιες όπως Αρμονία, Μέτρο, Χρυσή Τομή κ.λ.π. είναι κληροδοτήματα από τους προγόνους μας σ’ εμάς και σε όλη την ανθρωπότητα, που δυστυχώς στις μέρες μας τείνουν να ξεχαστούν. Εμείς που το γνωρίζουμε αυτό, θα μάθουμε να αξιολογούμε να εκτιμούμε και να προκρίνουμε τα μικρά έργα, που είναι πιο κοντά στον άνθρωπο, που είναι πιο αποδοτικά, εύκολα ελεγχόμενα, κατανέμουν δικαιότερα τα οφέλη, είναι πιο ευέλικτα στις αλλαγές και απαιτήσεις των περιστάσεων, απαντούν καλύτερα στο πρόβλημα της απασχόλησης και μπορούν να στηρίξουν την λειτουργικότητα των μεγάλων έργων που από μόνα τους ΚΑΙ ελάχιστα αποδοτικά είναι, ΚΑΙ ελάχιστοι ωφελούνται από αυτά, ΚΑΙ δημιουργούν ανισότητες με όλες τις συνακόλουθες επιπτώσεις όπως ανασφάλεια, παραβατικότητα, καταστροφή της Κοινοτικής Δομής, Ιδιώτευση κ.λ.π. Την Πρόοδο αυτή και την Ανάπτυξη στο πνεύμα του Μικρού και Όμορφου, που έχει να κάνει με την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών που φέρουν την σφραγίδα του τόπου και του κάθε εργαζόμενου συνδημότη μας ξεχωριστά, την παραγωγή προϊόντων έξυπνων που ανταποκρίνονται σε ουσιαστικές και όχι επίπλαστες ανάγκες για όλους τους ανθρώπους, την Πρόοδο και Ανάπτυξη που έχει να κάνει με την συμμετοχή του κάθε Λευκιμμιώτη στην παραγωγή και απολαβή του κάθε παραγόμενου πολιτισμικού προϊόντος, την Πρόοδο και την Ανάπτυξη που θα πατάει γερά στο παρελθόν, την παράδοση και την Ιστορία ατενίζοντας τις επόμενες γενιές και το Μέλλον, εμείς θα εννοούμε πραγματική Πρόοδο και θα ονομάζουμε Ανθρωπομετρική Ανάπτυξη. Σ’ αυτήν θα αναλώσουμε τις δυνάμεις μας, γιατί ξέρουμε πως όταν δεν παράγουμε στον τόπο μας τίποτε ουσιαστικό, τότε οι μεγάλοι δρόμοι, τα μεγάλα λιμάνια, τα μεγάλα αεροδρόμια, θα φέρουν πιο εύκολα μαζί με τα ξένα προϊόντα και την υποδούλωσή μας και την μετατροπή μας σε εξαρτημένους καταναλωτές προϊόντων που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές μας ανάγκες, ποιοτικά υποβαθμισμένων και εν πολλοίς βλαπτικών, αφού η αιτία παραγωγής τους είναι η μεγιστοποίηση του οικονομικού κέρδους αδιαφορώντας για τις συνέπειες, στους εργαζόμενους θα φέρουν ακόμη σκληρότερες συνθήκες δουλείας, και στην κοινωνία μας την καταστροφή της πολιτισμικής μας ταυτότητας, την παραβατικότητα, το αίσθημα ανασφάλειας, την αποδιοργάνωση.
Αγαπητοί συμπατριώτες.
Πριν προχωρήσω κρίνω σκόπιμο να συνοψίσω εδώ τα όσα προείπα. Πρότεινα λοιπόν μια Διακοινωνικού - Διακομματικού χαραχτήρα παρέμβαση στα πλαίσια του Δήμου μας, της οποίας η δράση θα εκτείνεται σε δύο ξεχωριστούς βραχίονες με κοινό οργανόγραμμα και κοινό στόχο. Ο ένας βραχίονας θα περιλαμβάνει όλες τις κερδοφόρες παραγωγικές δραστηριότητες με τη μορφή Εταιρίας Λαϊκής Βάσης και ο άλλος βραχίονας θα περιλαβαίνει όλες τις δραστηριότητες κοινωνικού, ανθρωπιστικού, πολιτιστικού χαραχτήρα, όπως διαλέξεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες, περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, που μπορεί μεν να έχουν και κάποια έσοδα κάποιες φορές, αλλά δεν κρίνονται ως οικονομικά οι επιτυχέστερες, πράγμα που μπορούμε να διαπιστώσουμε στις εκδηλώσεις κάθε πολιτιστικού συλλόγου. Γι αυτό πρέπει οι δύο βραχίονες να αλληλοστηρίζονται και τα οικονομικά τους να αλληλοκαλύπτονται. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα. Ουσιαστικά δεν μένει τώρα παρά να απαντήσω σε μερικά ερωτήματα για πρακτικά και θεωρητικά θέματα που θα μπορούσαν να σταθούν καθοριστικά στη συνέχεια ως προς την στάση σας στη συζήτηση που θα ακολουθήσει. Εκεί ο προβληματισμός και η συμβολή όλων είναι σίγουρα αναγκαίος. Εγώ θα προσπαθήσω τώρα να δώσω τις δικές μου απαντήσεις σε ερωτήματα και απορίες που δημιουργήθηκαν, τόσο σε ανθρώπους με τους οποίους συζήτησα, όσο και σ’ εμένα τον ίδιο :
Ερώτηση: Μπορεί η Λευκίμμη να σηκώσει από μόνη της το οικονομικό μέγεθος μιάς Εταιρίας σαν αυτή που περιέγραψα ;
Απάντηση : Η απάντηση είναι σίγουρα θετική. ΝΑΙ ΜΠΟΡΕΙ αφού το οικονομικό μέγεθος μπορεί μεν να είναι ουσιαστικό ως προς την έκταση των δραστηριοτήτων της αλλά είναι τριτεύον χαραχτηριστικό μπρος σ’ αυτό της ποιότητας των αρχών που διαφαίνονται στον σκοπό της και κατά δεύτερον την συνέπεια και πιστότητα λειτουργίας της ως προς αυτές τις αρχές. Εδώ μετράει κυρίως η επιτυχημένη επιχειρηματική της δραστηριότητα, η κερδοφορία της, η σαφήνεια και η προσήλωση στους στόχους της, η σωστή της οργάνωση και κυρίως η πλατειά και ένθερμη αποδοχή της και όχι απλώς η ανοχή των πολλών σε μια υπόθεση που αφορά λίγους. Αν όλ’ αυτά είναι θετικά, τότε και η τελευταία δραχμή που ο Λευκιμμιώτης της εμπιστευθεί, θα είναι προς όφελος του ίδιου και του συνόλου των συντοπιτών μας. Όταν αυτά συμβούν, τότε το αρχικό μικρό της μέγεθος, θα κάνει στη συνέχεια πολλά μάτια να ανοίξουν διάπλατα για να τα χωρέσουν.
Ερώτηση : Ποια είναι τα βασικά εμπόδια, οι βασικές δυσκολίες, στη δημιουργία και ανάπτυξη Εταιρίας Λαϊκής Βάσης σαν αυτή που περιγράψαμε και γιατί ως τώρα δεν έγινε κάτι αντίστοιχο ;
Απάντηση : Κατά την άποψη μου, που είναι και συμπέρασμα από συζητήσεις με πιο ειδικούς από μένα, δύο είναι οι βασικές δυσκολίες : Η πρώτη σοβαρή δυσκολία, όσο κι αν φαίνεται αστεία, είναι η επίτευξη κοινής αποδοχής. Προς τον σκοπό αυτόν λοιπόν, την επίτευξη της αποδοχής όλων, πρέπει κύρια να στοχεύει ο Πολιτιστικός φορέας, ο οποίος οφείλει, με ουσιαστικό έργο και όχι με ανούσια σαγηνευτική προπαγάνδα, αλλά και σε συνεργασία με τους άλλους φορείς, να πείσει, όχι απλώς την πλειοψηφία, αλλά, αν είναι δυνατόν, όλους τους Λευκιμμιώτες και να τους πείσει πραγματικά ότι η επιτυχία της Αναπτυξιακής Εταιρίας μας, είναι της ίδιας σπουδαιότητας με το προσωπικό τους συμφέρον, με το συμφέρον των παιδιών τους και με το συμφέρον όλης της Λευκίμμης. Σίγουρα δεν είναι εύκολο πράγμα αυτό, πόσο μάλλον σ’ έναν τόπο σαν τον δικό μας, όπου η καχυποψία και η αντιπαλότητα έχουν βαθιές ρίζες. Στην περίπτωση της ΑΝΕΚ τον καταλυτικό ρόλο είχε η προσωπικότητα του μητροπολίτη Ειρηναίου. Άλλα όμως παραδείγματα μας πείθουν ότι δεν είναι απαραίτητη μια καταλυτική προσωπικότητα για να εξασφαλισθεί η παλλαϊκή συναίνεση και συμμετοχή. Όταν ο πολιτιστικός μας φορέας έχει πίσω του να δείξει μια ουσιαστική δράση, όταν πλαισιωθεί από τον βιοπαλαιστή, την νοικοκυρά, τον αγρότη, αυτό θα είναι και η καλύτερη εγγύηση.
Η δεύτερη δυσκολία θα είναι η στελέχωση με ειδικευμένο προσωπικό, το οποίο σε μεγάλο ποσοστό έχει η Λευκίμμη, μόνο που τα άτομα αυτά διαμένουν κυρίως αλλού. Όταν όμως ο στόχος γίνει σαφής και πλατειά αποδεκτός και όταν η οργάνωση της Εταιρίας μας ανατεθεί σε σοβαρό φορέα ειδικευμένο στην οργάνωση επιχειρήσεων, τότε θα είναι πολύ εύκολο να πείσουμε τους εξειδικευμένους επιστήμονές μας να στελεχώσουν την επιχείρηση.
Ερώτηση : Τι πολιτισμό εννοούμε όταν μιλάμε για πολιτιστική παρέμβαση και με ποιο πρότυπο πρέπει να κινηθούμε για να είμαστε εγγύτερα στις προσδοκίες μας ;
Απάντηση : Είπα μερικά πράγματα προηγουμένως για την Αρχαιοελληνική και Χριστιανική μας κληρονομιά και παράδοση. Είναι αλήθεια ότι για τα ίδια πράγματα μιλήσανε και μιλάνε με πάθος πολλοί σπουδαίοι νεοέλληνες, όπως είναι επίσης γνωστό, τουλάχιστον σε ανθρώπους της γενιάς μου, ότι ακόμη και Δικτάτορες επαίρονταν για τα Αρχαιοελληνικά και Χριστιανικά τους Ιδεώδη, διαστρεβλώνοντας φριχτά κάθε έννοια και κάθε Αξία. Και ενώ όλοι θα θέλαμε να γνωρίσουμε το πραγματικό μεγαλείο που είναι θαμμένο κάτω απ’ τα πόδια μας, πολλές φορές όχι μόνο αναζητάμε Αξίες και νόημα ζωής σε ξένα πολιτισμικά πρότυπα, αλλά και συνήθως ασελγούμε στο όνομα της παράδοσης και των Αξιών που ο τόπος αυτός ανέδειξε. Σήμερα για να νοιώσουμε ασφαλείς σε οτιδήποτε καινούριο κάνουμε, αναζητούμε, δυστυχώς, πρότυπα στο εξωτερικό. Ρωτάμε με αγωνία αν αυτό ή εκείνο έχει ξαναγίνει πουθενά, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη κ.λ.π.
Αυτό είναι κάτι που για τους Αρχαιοέλληνες, οι οποίοι χτίζανε μια νέα πόλη, κάπου στις ακτές της Μεσογείου, ποτέ δεν διανοήθηκαν να μεταφέρουν αυτούσιο το πρότυπο της πόλης απ’ την οποία προήλθαν. Θα ήταν ανόητο και βλακώδες γι αυτούς να χάσουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό, κάτι νέο. Αυτό το φαινόμενο, που μόνον εδώ συνέβαινε και το οποίο έχει συγκεντρώσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον των επιστημόνων που προσπαθούν να εξηγήσουν το ανυπέρβλητο θαύμα του Αρχαιοελληνικού πολιτισμού, είναι το ελάχιστο απ’ όσα χρήσιμα διδάγματα εμπεριέχονται στη δική μας παράδοση. Πιστεύω λοιπόν πως πρώτιστο χρέος μας είναι να ξαναανακαλύψουμε και να αναδείξουμε τις πραγματικές αξίες που εμπεριέχονται στην παράδοσή μας, όχι από σωβινισμό, κομπορρημοσύνη ή αυταρέσκεια, ούτε μόνον γιατί στην εποχή της πληροφορικής, του διαδικτύου και των κάθε λογής παγκοσμιοποιήσεων, κινδυνεύουμε να χάσουμε την πολιτιστική μας ταυτότητα, αλλά και γιατί εμείς, περισσότερο ίσως από κάθε άλλον λαό, έχουμε σοβαρούς λόγους να πιστεύουμε πως ο πολιτισμός που κάποτε γεννήθηκε σ’ ετούτα τα χώματα, αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για την ανέλιξή μας σαν άτομα και σαν κοινωνία, κι ακόμα είναι η καλύτερη ασπίδα μας απέναντι στις αντίρροπες με την πρόοδο δυνάμεις. Αυτό το απέδειξαν, όχι μόνον όσοι γεννήθηκαν μεγαλούργησαν σ’ ετούτη την ασήμαντη τελεία του Παγκόσμιου χάρτη που λέγεται Ελλάδα, αλλά και όλοι όσοι «της Ελληνικής παιδείας μετέχοντες». Εδώ για πρώτη φορά μπήκαν τα θεμέλια του ορθού Λόγου και της επιστημονικής σκέψης, εδώ γεννήθηκε το Θέατρο, η Κωμωδία και η τραγωδία, εδώ γεννήθηκε η Δημοκρατία, εδώ και η Φιλοσοφία. Πάνω απ’ όλα εδώ γεννήθηκε η Αμφισβήτηση των πάντων και η απόρριψη κάθε βεβαιότητας, πράγμα που οδήγησε στην έρευνα, στο πείραμα, την απόδειξη, το επιχείρημα, την τεκμηρίωση, όλα αυτά που χαραχτηρίζουν την Επιστήμη. Και όλ’ αυτά την εποχή που σε όλη την υπόλοιπη ανθρωπότητα επικρατούσε το βαθύ σκοτάδι της άγνοιας και της μοιρολατρίας. Την εποχή – για παράδειγμα – που οι Κινέζοι βασιλιάδες ψάχνανε στα ιερά βουνά να βρούνε το βοτάνι της αθανασίας, ή βάζανε βύσματα σ’ όλες τις οπές του σώματός τους για να αναστείλουν την διαρροή της ζωής, εδώ ο άνθρωπος αντίκρισε άφοβα και διερεύνησε σε απλησίαστη έκταση το μυστήριο της ύπαρξης. Εδώ ο άνθρωπος έστρεψε ατρόμητα το βλέμμα στο φως και την αλήθεια κι άπλωσε το χέρι του να τα πιάσει, ξέροντας ότι αυτά τα πράγματα καίνε. Εδώ η έρευνα της απεραντοσύνης του σύμπαντος, όχι μόνο δεν τρόμαξε τον άνθρωπο, αλλά βοήθησε στην αποκάλυψη της τεράστιας αξίας της απειροελάχιστης συμβολής του στο κοσμικό γίγνεσθαι, την τεράστια αξία δηλαδή της … «εκπληκτικής ασημαντότητάς του». Εδώ για πρώτη φορά και ο σεβασμός της ελευθερίας του λόγου μέχρις αθυροστομίας (βλέπε Αριστοφάνη), εδώ και ο σεβασμός της αντίθετης άποψης και το «Πάταξον μεν, άκουσον δε», φαινόμενα που καταδεικνύουν το ασίγαστο πάθος για ανακάλυψη της Αλήθειας και την περιφρόνηση του τρόμου μπρος στις δραματικές επιπτώσεις και τις ανατροπές που αυτή η πορεία μπορεί να οδηγήσει.
Αναπόφευκτα λοιπόν κι εμείς εδώ, λόγω καταγωγής, Ιστορίας ή παράδοσης, παρά τα πάθη και τις εμμονές μας, έχουμε τα φόντα να δούμε τα λάθη μας. Το ίδιο καλά μπορούμε να δούμε και να αφομοιώσουμε και τα καλά στοιχεία των άλλων λαών και χωρίς μάταιους φανατισμούς ή αντιπαλότητες, να δώσουμε το σήμα της προόδου, όχι μόνον σαν Λευκιμμιώτες και σαν Έλληνες αλλά και σαν Πανάνθρωποι, που έχουν ξεκάθαρη πολιτιστική ταυτότητα αλλά και που σέβονται τον κάθε συγκάτοικο αυτού του πανέμορφου πλανήτη που ονομάζουμε Γη. Θέλει σίγουρα δύναμη και τόλμη αυτό, αλλά μόνο με τέτοια παγκόσμια οπτική μπορούμε να διεκδικήσουμε κότινους στην παγκόσμια πολιτιστική κονίστρα. Αυτό που σήμερα κάνουμε, αυτό το έργο της κοινωνικής και πολιτισμικής μας παρέμβασης που σήμερα ξεκινάμε, είναι η απαραίτητη προπόνηση για την ανάπτυξη τέτοιων ψυχοπνευματικών χαρισμάτων με παγκόσμιες προδιαγραφές. Δεν έχουμε κανένα σύμπλεγμα υστέρησης όταν μιλάμε για την κατάντια του τόπου μας, γιατί ξέρουμε την πραγματική μας αξία και το τι μπορούμε όλοι μαζί να κάνουμε. Ούτε μας χρειάζεται να αποδείξουμε κανενός είδους ανωτερότητα απέναντι σε οποιονδήποτε άλλον Λαό με την δική του Ιστορία και πολιτισμό, αφού ξέρουμε πια καλά πως κοινή είναι η μοίρα όλων και τα προβλήματα του ενός πανεύκολα γίνονται και προβλήματα όλων. Αν κάποιος απ’ όλους έχει κάποια ιδιαίτερη αξία έναντι των άλλων δεν μπορεί να είναι άλλο παρά όσα από τα έργα και τις πράξεις μας καταφέρνουν να μιλήσουν στις καρδιές και ν’ ανταποκριθούν στις προσδοκίες όλων των ανθρώπων. Σίγουρα κάναμε, κάνουμε και θα κάνουμε κι άλλα λάθη. Σίγουρα άλλοι Λαοί είναι σημαντικά βήματα μπροστά από μας σε κάποια πράγματα, όπως κι εμείς είμαστε μπροστά σε κάποια άλλα. Σαν Νεοέλληνες δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτε, ούτε να φοβηθούμε τίποτε και κανέναν. Όχι μόνον γιατί όταν η λοιπή ανθρωπότητα διερευνούσε τα σκοτάδια με τους δράκους τα ξόανα, τους δαίμονες και τα φαντάσματα, οι πρόγονοί μας φτιάχνανε Αφροδίτες, Απόλωνες, Ικάρους, Πήγασους και Γοργόνες, αλλά γιατί και σήμερα που οι σύγχρονοι εφιάλτες του πολέμου και του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου διαλύουν κάθε προοπτική πολιτισμού και προόδου, εμείς με τους ποιητές μας είμαστε πολύ πιο κοντά στις πραγματικές Αξίες , πιο έτοιμοι να βρεθούμε την ευλογημένη στιγμή μπροστάρηδες στο Ωραίο το Μεγάλο και το Αληθινό. Θα μπορούσαμε μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς που περάσαμε, να είμαστε κι εμείς ένα «ΑνθυποΒέλγιο» όπως είπε κι ο Σαββόπουλος. Εμείς όμως δίνουμε και σήμερα μεγάλους επιστήμονες, μεγάλους ποιητές, μεγάλους διανοητές και οραματιστές. Τους μεγαλύτερους ίσως. Σίγουρα αυτά που μένουν και μπορούμε να κάνουμε είναι πολύ περισσότερα και δεν είναι ψέμα πως όσοι ανά τον κόσμο έχουν αντιληφθεί τι συμβαίνει σ’ ετούτη τη γωνιά της γης, περιμένουν όλοι απ’ εδώ πάλι να βρεθεί ο δρόμος που θα πορευτεί η ανθρωπότητα στη νέα χιλιετία. Μπορούμε να το κάνουμε αυτό αν αξιοποιήσουμε σωστά τα ακατανίκητα εργαλεία μας τον Νου και την Ψυχή που μας παρέδωσαν οι αρχαιοΈλληνες καθώς και την Αγάπη που μας χάρισε ο Χριστός, αφού πεισθούμε για την αξία τους πρώτα εμείς οι ίδιοι. Το κυριότερο που πρέπει να προσέχουμε στην προσπάθειά μας για πρόοδο, είναι να μην ξεχνάμε τον άνθρωπο, να μην χάσουμε την εκτίμηση, τον σεβασμό και την εκτίμησή μας σ’ αυτόν, όχι μόνον τον Άνθρωπο σαν ένα αφηρημένο γενικό σύνολο ή πλήθος αλλά και ειδικά και συγκεκριμένα στην κάθε ανθρώπινη μονάδα, την κάθε ξεχωριστή ύπαρξη. Τελικά δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την δύναμη του Καλού που κάθε άνθρωπος φέρει μέσα του, αφού αυτή είναι και η μοναδική ελπίδα για την ύπαρξή μας σαν είδος και σαν κοινωνία. Οφείλουμε έμπρακτα, τεκμηριωμένα και ευσυνείδητα να κάνουμε ότι περνάει απ’ το χέρι μας για να βελτιώσουμε την κατάσταση του κάθε συμπολίτη μας, με ιδιαίτερη ευαισθησία στους αδύναμους. Γιατί η ανάγκη για τεχνολογική και οικονομική πρόοδο, θα υπάρχει πάντα, όπως πάντα θα υπάρχει το ερώτημα : «Γιατί και για ποιόν»
Περιμένω εδώ τις δικές σας πρακτικές προτάσεις κι εγώ θα κάνω ότι περνάει απ’ το χέρι μου για να κεντρίσω την δημιουργική σας φαντασία. Πιστεύω ότι, για τώρα, αρκεί να βρούμε τον μπούσουλα, τις γενικές αρχές στις οποίες θα στηρίξουμε την πολιτισμική και κοινωνική μας παρέμβαση. Σήμερα κάναμε την αρχή, που είναι το ήμισυ του παντός. Το άλλο μισό μπορεί να είναι πιο δύσκολο αλλά είναι και το πιο ενδιαφέρον.
Σας ευχαριστώ και σας αγαπώ.


Γιώργος Σ. Βλάσσης ( Μελισσουργός )

Λευκίμμη Σεπτέμβρης 1997

Δεν υπάρχουν σχόλια: