Δικαιοσύνη και Αειφόρος Ανάπτυξη

Ο ιδρυτής του Ινστιτούτου Κοινωνικής Οικολογίας στο Βέρμοντ των ΗΠΑ καθηγητής Μάρεϊ Μπούκσιν, που πέρυσι τον χάσαμε, ήταν ο πρώτος ο οποίος παρατήρησε ότι στην μακραίωνη παρουσία του ανθρώπου πάνω στην Γη, η σχέση του με το φυσικό περιβάλλον άρχισε να διαταράσσεται ταυτόχρονα με την ανάπτυξη των άδικων κοινωνικών συστημάτων. Τα σπουδαία συμπεράσματα που προκύπτουν απ' αυτήν την παρατήρηση θεμελίωσαν την επιστήμη της Κοινωνικής Οικολογίας και καθιέρωσαν τον Μ. Μπούκσιν ως κορυφαίο διανοητή που έμελλε να καθοδηγήσει το Παγκόσμιο Οικολογικό κίνημα από την δεκαετία του 60 έως τις μέρες μας.
Απ' αυτόν και μετά η Οικολογία ως έννοια όπως ο Καρλ Χέκελ την προσδιόρισε για πρώτη φορά, δηλαδή ως κλάδος της Βιολογίας που ερευνά την αλυσίδα της Ζωής και την σχέση των κρίκων της, έχει πλέον διευρυνθεί, αφού εντοπίστηκε ότι η αιτία διατάραξης της ισορροπίας των αλληλεξαρτήσεων δεν είναι ούτε καν ο άνθρωπος, αφού αυτός ήταν επί σειράν χιλιετιών σε απόλυτη αρμονία με την Φύση. Η αιτία διατάραξης της ισορροπίας και κατά συνέπειαν η ανάγκη αναζήτησης μιας Αειφόρας Σχέσης των ανθρώπων με την Φύση, εντοπίστηκε στα κοινωνικά συστήματα που αναπτύχθηκαν στις κατά τόπους κοινωνίες. Έτσι το ενδιαφέρον όσων ανησυχούν πραγματικά για την δραματική επιδείνωση τις τελευταίες δεκαετίες αυτής της σχέσης ανθρώπου και φύσης, στρέφεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που αφορούν την Δικαιοσύνη και τα οποία έμμεσα και σχεδόν ανεπαίσθητα ενεργοποιούν τους μηχανισμούς καταστροφής του Φυσικού περιβάλλοντος. Η ραγδαία διευρυνόμενη στις μέρες μας ανισοκατανομή των βασικών αγαθών επιβίωσης, ακόμη και στις ανεπτυγμένες κοινωνίες προστιθέμενη στην τεχνητά καλλιεργούμενη ανάπτυξη των επίπλαστων αναγκών, δημιουργεί συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ των κοινωνιών και μεταξύ των μελών κάθε κοινωνίας, σε βαθμό που το αυτονόητο μέλημα των παλαιότερων για την διατήρηση των Φυσικών πόρων, μεταπίπτει σε αμελητέα αξία, όταν βέβαια αυτό δεν έχει εξαφανιστεί τελείως. Πώς να πείσεις π.χ. έναν πολίτη που αγωνιά για την ίδια την ύπαρξή του και του παιδιού του, που δεν έχει εργασία, στέγη, ιατρική περίθαλψη, παιδεία κ.λ.π. να σεβαστεί το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, να χτίσει εκεί που θα βλάψει λιγότερο, να κυκλοφορεί με λιγότερο ρυπογόνο όχημα, να διαχωρίζει τα σκουπίδια του κ.λ.π. όταν ο συμπολίτης του όχι απλά ζει άνετα αλλά και προκλητικά σπάταλα; Κατά συνέπεια κάθε πρόταση για Αειφόρα Ανάπτυξη όχι μόνο οφείλει να τεκμηριώνεται ως προς το περιθώριο ανάπτυξης που υπάρχει (αν υπάρχει) όχι μόνο να απαντά στα βασικά ερωτήματα (που συνήθως θεωρούνται αμελητέα) όπως: “Γιατί Ανάπτυξη” “Σε τι Ανάπτυξη” “Για ποιόν Ανάπτυξη” αλλά και με τον συνυπολογισμό ενός βασικού Συντελεστή Κατανομής Βαρών και Ωφελημάτων.
Δηλαδή ποιος θα πληρώσει την κάθε είδους Ανάπτυξη και πόσοι θα ωφεληθούν απ' αυτήν.
Μόνο έτσι θα μπορούμε να συζητάμε για προστασία του Περιβάλλοντος και για Αειφόρα Ανάπτυξη.
Τι γίνεται όμως σήμερα; Στις μέρες μας όχι μόνο η ψαλίδα φτώχειας-πλούτου διαρκώς διευρύνεται, όχι μόνο η Δικαιοσύνη δεν απονέμεται και όσες φορές απονέμεται είναι δυσανάλογη υπέρ των οικονομικά ισχυρών, αλλά κανένας κοινωνικός φορέας δεν συμπεριλαμβάνει στις Αναπτυξιακές του προτάσεις τον Συντελεστή Κατανομής Βαρών και Ωφελημάτων. Αντιθέτως επιμένουν σε αποτυχημένες συνταγές του παρελθόντος, προτείνοντας την διαρκώς Αυξημένη Συγκέντρωση (είτε στον ιδιώτη είτε στο Δημόσιο) ως λύση αντιμετώπισης όλων των προβλημάτων στη σχέση ανθρώπου-περιβάλλοντος, αγνοώντας ότι οι συγκεντρωτικές αναπτυξιακές τους προτάσεις οδηγούν σε αυξημένη συγκέντρωση κεφαλαίου (Κάπιταλ) είτε στην ιδιωτική είτε στην κρατική του μορφή, πράγμα το οποίο συνεπάγεται αδικία στην αφαίμαξη των πολιτών και αδικία στο μοίρασμα των ωφελημάτων, πέραν του ότι και στις δύο περιπτώσεις οι κοινωνίες χάνουν τον έλεγχο της διαχείρισης. Όλοι οι κοινωνικοί φορείς στις μέρες μας καταφεύγουν σε λαϊκίστικους διαξιφισμούς του τύπου Αριστερά ή Δεξιά, Κράτος ή Ιδιώτης και αδυνατούν να δουν την ουσία, που δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη της Δικαιοσύνης ως θεμελιακού παράγοντα ύπαρξης συνειδητά συμπεριφερόμενων πολιτών, κοινωνικοποιημένων πολιτών, ύπαρξης κοινωνίας εν τέλει.
Είναι για μένα μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη η συζήτηση που διοργανώνει στις 22 Μαρτίου στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Κέρκυρας ο Όμιλος UNESCO Κέρκυρας. Έγραψα αυτό το κείμενο ως ταπεινή συμβολή σ' αυτήν την συζήτηση.
Γιώργος Σ. Βλάσσης (Μελισσουργός) email: vlassis60@hotmail.com Κιν: 6974918444